Мақолада шахсга йўналтирилган ёндашув ва унинг тилга ихтисослаштирилган олий таълим муассасалари талабаларига инглиз тилини ўқитишдаги аҳамияти муҳокама қилинди. Талабаларнинг шахсга йўналтирилган ёндашувини ривожлантириш, тил ўрганишдаги аҳамияти бир қанча олим ва тадқиқотчилар томонидан берилган тавсифлари таҳлили очиб берилди. Дунёда бўлажак чет тили ўқитувчиларининг хорижий тил компетенцияларини шахсга йўналтирилган ёндашув асосида ривожлантириш бўйича қуйидаги устувор йўналишлар бўйича илмий тадқиқотлар олиб борилмоқда: ўқитиш мазмуни ва ўқув методик таъминоти, таълим технологиялари, назорат обективлигини такомиллаштириш; умумевропа стандартлари талаблари асосида компетентли чет тили ўқитувчиларини шахсга йўналтирилган ёндашув асосида ривожлантиришга доир технологияларни ишлаб чиқиш, дарс ва дарсдан ташқари машғулотларда мустақил таълимни ташкил этиш йўналишларида илмий тадқиқотлар олиб бориш илмий- амалий аҳамият касб этмоқда. Ҳозирги кунда Ўзбекистонда талабаларнинг таълим жараёнидаги фаолиятини ошириш ва юксалтиришга кўп эътибор қаратилмоқда, айниқса тил ўрганувчилар учун таълим кўникмаларини ошириш муҳим аҳамиятга эгадир. Етакчи хорижий мамлакатларнинг олий таълим муассасаларида хорижий тилни ўқитишда талабалар шахс сифатида ривожлангани, устоз ва талабанинг тутган ўрнидаги ўзгаришлар каби масалаларда тадқиқотлар олиб борилмоқда.
Мақолада шахсга йўналтирилган ёндашув ва унинг тилга ихтисослаштирилган олий таълим муассасалари талабаларига инглиз тилини ўқитишдаги аҳамияти муҳокама қилинди. Талабаларнинг шахсга йўналтирилган ёндашувини ривожлантириш, тил ўрганишдаги аҳамияти бир қанча олим ва тадқиқотчилар томонидан берилган тавсифлари таҳлили очиб берилди. Дунёда бўлажак чет тили ўқитувчиларининг хорижий тил компетенцияларини шахсга йўналтирилган ёндашув асосида ривожлантириш бўйича қуйидаги устувор йўналишлар бўйича илмий тадқиқотлар олиб борилмоқда: ўқитиш мазмуни ва ўқув методик таъминоти, таълим технологиялари, назорат обективлигини такомиллаштириш; умумевропа стандартлари талаблари асосида компетентли чет тили ўқитувчиларини шахсга йўналтирилган ёндашув асосида ривожлантиришга доир технологияларни ишлаб чиқиш, дарс ва дарсдан ташқари машғулотларда мустақил таълимни ташкил этиш йўналишларида илмий тадқиқотлар олиб бориш илмий- амалий аҳамият касб этмоқда. Ҳозирги кунда Ўзбекистонда талабаларнинг таълим жараёнидаги фаолиятини ошириш ва юксалтиришга кўп эътибор қаратилмоқда, айниқса тил ўрганувчилар учун таълим кўникмаларини ошириш муҳим аҳамиятга эгадир. Етакчи хорижий мамлакатларнинг олий таълим муассасаларида хорижий тилни ўқитишда талабалар шахс сифатида ривожлангани, устоз ва талабанинг тутган ўрнидаги ўзгаришлар каби масалаларда тадқиқотлар олиб борилмоқда.
В статье описывается личностно-ориентированный подход и развитие личностного подхода у учащихся высших учебных заведений, специализирующихся на изучении языка. Принципы формирования личностного подхода к студентам и важность изучения языка раскрываются при анализе описаний, предложенных рядом ученых и исследователей. В мире проводятся исследования по развитию иноязычных компетенций будущих преподавателей иностранного языка на основе личностно-ориентированного подхода по следующим приоритетным направлениям: совершенствование содержания и методов обучения, образовательных технологий, объективности контроля. Научное и практическое значение имеет разработка технологий обучения компетентных преподавателей иностранного языка на основе личностно-ориентированного подхода в соответствии с требованиями европейских стандартов, проведение исследований в области организации самостоятельного обучения как в классе, так и внеучебной деятельности. В настоящее время в Узбекистане уделяется большое внимание повышению активности студентов, изучающих языки, в учебном процессе. Исследования ведутся по таким вопросам, как личностное развитие студентов при обучении иностранным языкам в вузах ведущих зарубежных стран, изменение позиции преподавателей и студентов.
The article describes the learner-centered approach in teaching English to students of higher education institutions specializing in language. The importance of learner-centered approach in language learning is revealed in the analysis of descriptions given by a number of scholars and researchers. In the world, research is being conducted on the development of foreign language competencies of future teachers of a foreign language on the basis of a learner-centered approach in the following priority areas: improving the content and methods of teaching, educational technologies, objectivity of control; The development of technologies for the development of competent teachers of a foreign language based on a learner-centered approach in accordance with the requirements of European standards, research in the field of organizing independent learning in the classroom and outside of educational activities is of scientific and practical importance. At present, Uzbekistan pays great attention to increasing and improving the activeness of students in the educational process, especially those studying languages. Research is being conducted on such issues as the development of students as individuals in teaching foreign languages in universities of leading foreign countries, changing the position of teachers and students.
№ | Author name | position | Name of organisation |
---|---|---|---|
1 | MAMATKULOVA N.F. | Ўқитувчи Инглиз тили интеграллашган курси №2 кафедраси | Ўзбекистон Давлат жаҳон тиллари университети |
№ | Name of reference |
---|---|
1 | Ўзбекистон Республикаси узлуксиз таълим тизимининг давлат таълим стандарти: “Таълимнинг барча босқичлари битирувчиларининг чет тиллари бўйича тайёргарлик даражасига қўйиладиган талаблар” (124-сон 08.05.2013). |
2 | Ахмедова Л.Т. Личностно-ориентированный подход к современному обучению и воспитанию студентов высших учебных заведений республики Узбекистан//Ўзбекистонда хорижий тиллар. — 2016. — № 4 (12). — Б. 255–259. — URL: https://journal.fledu.uz/uz/uzbekiston-respublikasi-olij-talim-muassasalaritalabalarini-zamonavij-u-itish-va-tarbiyalashda-shahsga-aratilganyondashuv/ |
3 | Вятютнев М.Н. Теория учебника русского языка как иностранного. — Москва: Русский язык, 1984. — 144 с. |
4 | Давер М.В. Мотивационно-стратегические аспекты личностноориентированного подхода к изучению русского языка как иностранного на начальном этапе. Автореф. док. пед. наук. — М. 2008. — 47 c. |
5 | Harmer J, How to teach English: Pearson Education Limited, 2007. — 212 p. |
6 | Леонтьев А.А. Язык и речевая деятельность в общей и педагогической психологии. — М.: Воронеж. 2001. — 362 с. |
7 | Little, D. Learner Autonomy. 1: Definitions, Issues and Problems. Dublin: Authentik. 1991.— 67 p. |
8 | Mamatkulova N.F. Independent study skills as a key to success in higher education system. European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences, EJRRES Vol. 8 No. 10, 2020 Part II. p.96-100. — URL: http://www.idpublications.org/ejrres-vol-8-no-10-2020-part-ii/ |
9 | Маматқулова Н.Ф. Шахсга йўналтирилган ёндашувнинг олий таълимда хорижий тилларни ўрганишдаги аҳамияти// Pedagogika ilmiynazariy va metodik jurnali — 2018. — № 2. — Б. 64–68. |
10 | Педагогикадан атамалар луғати. — Т.: Фан, 2008.— 196 б. |
11 | Riddell D., Teach English as a Foreign Language, the McGraw-Hill Companies, Inc 2010 — 352 p. |
12 | Teshaboyeva Z.V. A student-centered approach to teaching foreign languages//Ўзбекистонда хорижий тиллар. — 2018.— №2 (21). — Б.193–198. — URL: https://journal.fledu.uz/uz/chet-tillarni-u-itish-uchunshahsga-junaltirilgan-yondashuv/ |
13 | Селевко Г.К. Современные образовательные технологии. — М.: Народное образование. 1998. — 256 с. |
14 | Шодмонова Ш., Мирсагатова Н.С. , Ибрагимова Г.Н., Мирсолиева М.Т. Педагогик технологиялар. — Тошкент: Фан ва технология, 2011 — 245 б. |
15 | Weimer, M. (2012). Five Characteristics of Learner Centered Teaching. Retrieved from http://www.facultyfocus.com/articles/effective-teachingstrategies/five-characteristics-of-learner-centered-teaching/ |
16 | 3алевская А.А. Вопросы теории овладения вторым языком в психолингвистическом аспекте. Тверь, 1996. — 196 с. |
17 | 3имняя И.А. Гуманизация образования – императив 21-го века// Гуманизация образования - императив XXI века: Материалы межрегион, конференции «Гуманизация образования» Науч. ред. Зимняя И.А. Набережные Челны, 1996.вып 1. — С. 20-30. |
18 | https://en.wikipedia.org/wiki/Student-centred_learning#cite_ref-1 |
19 | http://gramota.ru/slovari/dic/?az=x&word=%D0%BF%D0%BE%D0% B4%D1%85%D0%BE%D0%B4%D0%BA%D0%BE%D0%B1%D1%83 %D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8E |
20 | https://www.psychologos.ru/articles/view/lichnostno-orientirovannyypodhod-v-prepodavanii |
21 | http://fikr.uz/blog/poems/3921.html#!prettyPhoto |