Мақолада ХХ аср шеърияти хусусан, замонавий ўзбек-турк шеъриятидаги услублар муштараклиги ўрганилган. Шеърият оламидаги ўхшаш мавзулар, тасвирлар, ифодалар йирик шоирлар ижоди мисолида тадқиқ этилган. Замонавий ўзбек ва турк шеъриятининг ёрқин “юлдуз”лари Абдулҳамид Сулаймон ўғли Чўлпон ва Меҳмет Акиф Эрсўй, Мусо Тошмуҳаммад ўғли Ойбек ва Зиё Гўкалп ижоди тасвир ва ифода йўсинига кўра қиёсланган. Жумладан, Чўлпоннинг “Гўзал” ва Эрсўйнинг “Фарида қиз”, Ойбекнинг “Ўзбекистон” ва Зиё Гўкалпнинг “Ватан” номли шеърлари муқояса қилинган. Ушбу мақоланинг мақсади бир асрда яшаб ижод қилган ўзбек ва турк шоирлари услубидаги ҳамоҳанглик, таъсир масаласи, фикрий ва ғоявий яқинликни кўрсатишдан иборат. Шу билан бирга ўзбек шеъриятининг турк тилига қилинган таржималари ва таҳлили ҳам эътибордан четда қолмаган.
Мақолада ХХ аср шеърияти хусусан, замонавий ўзбек-турк шеъриятидаги услублар муштараклиги ўрганилган. Шеърият оламидаги ўхшаш мавзулар, тасвирлар, ифодалар йирик шоирлар ижоди мисолида тадқиқ этилган. Замонавий ўзбек ва турк шеъриятининг ёрқин “юлдуз”лари Абдулҳамид Сулаймон ўғли Чўлпон ва Меҳмет Акиф Эрсўй, Мусо Тошмуҳаммад ўғли Ойбек ва Зиё Гўкалп ижоди тасвир ва ифода йўсинига кўра қиёсланган. Жумладан, Чўлпоннинг “Гўзал” ва Эрсўйнинг “Фарида қиз”, Ойбекнинг “Ўзбекистон” ва Зиё Гўкалпнинг “Ватан” номли шеърлари муқояса қилинган. Ушбу мақоланинг мақсади бир асрда яшаб ижод қилган ўзбек ва турк шоирлари услубидаги ҳамоҳанглик, таъсир масаласи, фикрий ва ғоявий яқинликни кўрсатишдан иборат. Шу билан бирга ўзбек шеъриятининг турк тилига қилинган таржималари ва таҳлили ҳам эътибордан четда қолмаган.
В статье исследуется проблема общего метода в поэзии ХХ века, в частности в узбекской и турецкой поэзии. На примере творчества великих поэтов исследованы схожесть тематики, образов, выразительно-изобразительных средств в мире поэзии. В сопоставительном аспекте изучено творчество ярких представителей современной отечественной и турецкой поэзии Абдулхамида Чулпана и Мехмет Акиф Эрсуй, Айбека и Зиё Гукалп. К примеру, сопоставлены поэтические произведения Чулпана «Красавица» и Эрсуя «Фериде» или «Узбекистан» Айбека и «Родина» Зиё Гукалпа. Цель данной статьи заключается в исследовании взаимовлияния и взаимообогащения, а также схожести методов и идейнотематической близости творчества поэтов узбекской и турецкой поэзии в одном временном отрезке. Также рассмотрены и проанализированы переводы образцов узбекской поэзии на турецкий язык.
The article explores the commonality of styles in XX century poetry, in particular Uzbek-Turkish modern poetry. Similar topics, images and expressions in poetry have been studied on the example of the works of outstanding poets. The bright "stars" of the modern Uzbek-Turkish poetry, the works of Abdulkhamid Cholpon and Mehmet Akif Ersoy, Musa Tashmukhammad Aibek and Mehmed Ziya Gokalp's were compared based on the description and expression methods. Cholpon's "Beauty" and Ersoy's "Farida", Aibek's "Uzbekistan" and Ziya Gokalp's "Motherland" poems were analysed. The objective of this research is to illustrate the methods of harmonization, the issue of influence, intellectual and ideological closeness in the style of Uzbek and Turkish poets who lived and worked at the same period. In addition, translations of Uzbek poems into Turkish language and their analysis were taken into account.
| № | Author name | position | Name of organisation |
|---|---|---|---|
| 1 | KENZHAEVA P.U. | филология фанлари доктори (DSc), доцент | Тошкент давлат шарқшунослик университети |
| № | Name of reference |
|---|---|
| 1 | Болтабоев Ҳ. Наср ва услуб. — Тошкент: Фан, 1992. — 105 б. |
| 2 | Валидий А.З. Абдулҳамид Сулаймон (Чўлпон) (нашрга тайёрловчи: Б.Қосимов) // Ўзбекистон адабиёти ва санъати, 1992, 3 апрел. |
| 3 | Gökalp Z. Yeni Hayat Doğru Yol. — Ankara: Cantekin Matbaası, 2006. — 64 b. |
| 4 | Yaman E. Çağdaş Özbek Şiiri // Türk Dili. Dil ve Edebiyat Dergisi. Sayı: 531. Ankara, 1996, mart. |
| 5 | Йўлдошев Н. Чўлпон шеъриятида пейзаж: Филол. фан. номз. ... дисс. — Тошкент,1994. — 168 б. |
| 6 | Каримов Н. ХХ аср адабиёт манзаралари (биринчи китоб). — Тошкент: Ўзбекистон, 2008. — 536 б. |
| 7 | Korkmaz R. Yeni Türk Edebiyatı 1839-2000. — Ankara: Grafiker Yayınları, 2015. — 648 b. |
| 8 | Ойбек. Асарлар. — Тошкент: Ғ.Ғулом номидаги бадиий адабиёт нашр, 1968. — Ж.1. — 476 б. |
| 9 | Сабирдинов А. Ойбек шеъриятида сўз ва образ: Филол. фан. номз. ... дисс. Тошкеннт, 1993. — 138 б. |
| 10 | Солиҳов М.Б. Ўзбек адабиётида миллатчилик кўринишлари. — Тошкент, 1933. — 124 б. |
| 11 | Чўлпон. Яна олдим созимни. — Тошкент: Ғ.Ғулом номидаги Адабиёт ва санъат нашриёти,1991. — 573 б. |
| 12 | Ersoy M.A. Safahat. —İstanbul: Çağrı Yayınları, 2008. — 637 b |
| 13 | Қосимов Б. Миллий уйғониш: жасорат, маърифат, фидойилик. — Тошкент: Маънавият, 2002. — 398 б. |
| 14 | Ҳамдамов У. 30-йиллар ўзбек шеъриятида “соф лирика” муаммоси: Филол. фан. номз. дисс. — Тошкент, 1997. — 142 б. |