11

Ushbu maqola semantik qidiruv tizimlarining ilmiy asoslari, texnologik arxitekturasi va amaliy qo‘llanilish sohalari haqida tahliliy ma’lumot taqdim etadi. Semantik qidiruvning an’anaviy kalit so‘zga asoslangan tizimlardan farqi, tabiiy tilni ishlab chiqarish (NLP), ontologiyalar va graf bilimlari kabi texnologiyalarning roli yoritiladi. Maqolada tibbiyot, ta’lim, elektron tijorat va huquq sohalari misolida semantik qidiruvning amaliy qo‘llanilishi tahlil qilinadi. Shuningdek, tizimning texnik cheklovlari (hisoblash resurslari, ma’lumot sifati, til cheklovlari) va kelajakdagi rivojlanish yo‘nalishlari (ko‘p modal qidiruv, personalizatsiya, kvantsal hisoblashlar) ko‘rib chiqiladi. O‘zbekiston kontekstida semantik qidiruvni mahalliy tillarga moslashtirish va ilmiy tadqiqotlarni qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha tavsiyalar beriladi. Maqola ilmiy jurnallar va amaliyot uchun qimmatli manba sifatida xizmat qiladi.

  • Read count 11
  • Date of publication 10-07-2025
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages22-31
Ўзбек

Ushbu maqola semantik qidiruv tizimlarining ilmiy asoslari, texnologik arxitekturasi va amaliy qo‘llanilish sohalari haqida tahliliy ma’lumot taqdim etadi. Semantik qidiruvning an’anaviy kalit so‘zga asoslangan tizimlardan farqi, tabiiy tilni ishlab chiqarish (NLP), ontologiyalar va graf bilimlari kabi texnologiyalarning roli yoritiladi. Maqolada tibbiyot, ta’lim, elektron tijorat va huquq sohalari misolida semantik qidiruvning amaliy qo‘llanilishi tahlil qilinadi. Shuningdek, tizimning texnik cheklovlari (hisoblash resurslari, ma’lumot sifati, til cheklovlari) va kelajakdagi rivojlanish yo‘nalishlari (ko‘p modal qidiruv, personalizatsiya, kvantsal hisoblashlar) ko‘rib chiqiladi. O‘zbekiston kontekstida semantik qidiruvni mahalliy tillarga moslashtirish va ilmiy tadqiqotlarni qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha tavsiyalar beriladi. Maqola ilmiy jurnallar va amaliyot uchun qimmatli manba sifatida xizmat qiladi.

№ Name of reference
1 1.Berners-Lee, T., Hendler, J., & Lassila, O. (2001). The Semantic Web. Scientific American, 284(5), 34–43. 2.Hotho, A., Nürnberger, A., & Paaß, G. (2005). A Brief Survey of Text Mining. Journal of Language Technology and Computational Linguistics, 20(1), 19–62. 3.Guha, R., McCool, R., & Miller, E. (2003). Semantic Search. In Proceedings of the 12th International Conference on World Wide Web (WWW ’03), 700–709. 4.Vaswani, A., Shazeer, N., Parmar, N., Uszoreit, J., Jones, L., Gomez, A. N., Kaiser, Ł., & Polosukhin, I. (2017). Attention is All You Need. In Advances in Neural Information Processing Systems (NeurIPS), 5998–6008.5.Sheth, A., Henson, C., & Sahoo, S. (2008). Semantic Sensor Web. IEEE Internet Computing, 12(4), 78–83.6.Kuriyozov, E., Salaev, U., Matlatipov, S., & Matlatipov, G. (2022). Text Classification Dataset and Analysis for Uzbek Language. arXiv preprint arXiv:2209.07053. Available: https://arxiv.org/abs/2209.070537.Bird, S., Klein, E., & Loper, E. (2009). Natural Language Processing with Python: Analyzing Text with the Natural Language Toolkit. O’Reilly Media.8.Sharipov, M., Kuriyozov, E., Yuldashev, O., & Sobirov, O. (2021). UzbekTagger: The Rule-Based POS Tagger for Uzbek Language. PROBLEMS, SOLUTIONS,PROSPECTS, 1(1), 126–136. 9.Jurafsky, D., & Martin, J. H. (2020). Speech and Language Processing. 3rd Edition. Draft available: https://web.stanford.edu/~jurafsky/slp3/10.Kamalov, Shukhrat Kamalovich,and Shokhrukh Shokirovich Malikov. "THE ROLE OF CLOUD TECHNOLOGIES IN BIG DATA MANAGEMENT AND ANALYSIS." Indexing 1.1 (2024).11.Kamalov Shuxrat Kamalovich. “PROBLEMS RELATED TO INCREASING THE STABILITY OF THE BANKING SYSTEM”. Spectrum Journal of Innovation,Reforms and Development, vol. 25, Mar. 2024, pp. 66-71, https://sjird.journalspark.org/index.php/sjird/article/view/98512.Камалов Шухрат Камалович. БАНК АКТИВЛАРИ БИЛАН БОҒЛИҚ БЎЛГАН РИСКЛАРНИ БОШҚАРИШНИНГ АМАЛДАГИ ҲОЛАТИ. Zenodo, 2023, doi:10.5281/zenodo.10157340 13.Камалов Шухрат Камалович. РИВОЖЛАНГАН МАМЛАКАТЛАРДА БАНКЛАР ЛИКВИДЛИЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШ ЙЎЛЛАРИ. Zenodo, 2023, doi:10.5281/zenodo.10157342 14.Kamolovich, K. S., Bo‘riboyevna, A. D., Bo‘riboyevna, A. G. Z., Kamalov, S. K., Absalamova, D. B. R., & Absalamova, G. Z. B. R. BIG DATA TEXNOLOGIYASI ASOSIDA SAMARQAND VILOYATINING IQTISODIY RAQOBATBARDOSHLIGINI BASHORAT QILISH.15.Белалова, Гузаль, Шухрат Камалов, andТимур Хайрутдинов. "ИНТЕГРАЦИЯ ИСКУССТВЕННОГО ИНТЕЛЛЕКТА В ЦЕПОЧКИ ПОСТАВОК: ЭФФЕКТИВНЫЕ РЕШЕНИЯ ДЛЯ ОПТИМИЗАЦИИ БИЗНЕС-ПРОЦЕССОВ."
Waiting