33

Maqolada AQSh yo‘l patrul politsiyachisi va O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi Yo‘l patrul-xizmati xodim (keyingi o‘rinlarda — YPX xodimi)larining avtotransport vositasi haydovchisi bilan qoidabuzarlik yuzasidan amalga oshirgan suhbatlari nutq aktlari asosida o‘rganildi. Tadqiqotning maqsadi AQSh yo‘l patrul politsiyachisi va YPX xodimi nutqida taʼsirchanlikning ortishiga xizmat qilgan nutq aktlarining qo‘llanish sabablarini yoritishdan iborat. Maqolada muammo tavsiflovchisifatlovchi metod asosida tadqiq qilindi AQSh yo‘l patrul politsiyachisi va YPX xodimi surishtiruv jarayonida qo‘llagan jumlalar manba sifatida olindi. Jumlalarni nutq aktlari bo‘yicha tahlil qilishda J. Syorlning nazariyasiga tayanildi. Surishtiruvlarda nutq aktining reprezentativ, direktiv, komissiv, ekspressiv va deklarativ turlari uchradi. Natijalar reprezentativ nutq akti muloqotda faol ekanligini ko‘rsatdi. Direktiv nutq aktining surishtiruv, aniqlik kiritish va tasdiqlash savollarida qo‘llanishi zarur maʼlumotlar yuzaga chiqarishga imkon bergan. Shu bilan birga, haydovchilar reprezentativ nutq aktini maʼlumot berish, tushuntirish, tavsiflash, tasdiqlash yoki rad etish maqsadida qo‘llagan. Har ikki tomon javobgarlik masalasini his qilgan holda fikrni aniq bayon qilishga intilgan.

  • Read count 33
  • Date of publication 20-04-2025
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages7-18
English

The article on the basis of speech acts studies the conversations of the US Highway Patrol police officer and the Road Patrol Service officer of the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Uzbekistan (hereinafter – the Uzbek Road Patrol Service officer) with the driver of the vehicle regarding the violation. The purpose of the study is to reveal the reasons for the use of speech acts that served to increase effectiveness in the speech of a US Highway Patrol police officer and an Uzbek Road Patrol Service officer. The problem is studied based on the descriptive-qualifying method. The sentences used by the US Highway Patrol officer and the Uzbek Road Patrol Service officer during the investigation are taken as a source. J. Searle’s theory is used in the analysis of sentences by speech acts. Representative, directive, commissive, expressive and declarative types of speech acts were found in the investigations. The results show that the representative speech act is active in communication. The use of the directive speech act in questions of inquiry, clarification, and confirmation makes it possible to reveal the necessary information. Meanwhile, drivers used representative speech acts to inform, explain, describe, confirm or deny. Feeling the issue of responsibility, both sides tried to make their point clear.

Ўзбек

Maqolada AQSh yo‘l patrul politsiyachisi va O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi Yo‘l patrul-xizmati xodim (keyingi o‘rinlarda — YPX xodimi)larining avtotransport vositasi haydovchisi bilan qoidabuzarlik yuzasidan amalga oshirgan suhbatlari nutq aktlari asosida o‘rganildi. Tadqiqotning maqsadi AQSh yo‘l patrul politsiyachisi va YPX xodimi nutqida taʼsirchanlikning ortishiga xizmat qilgan nutq aktlarining qo‘llanish sabablarini yoritishdan iborat. Maqolada muammo tavsiflovchisifatlovchi metod asosida tadqiq qilindi AQSh yo‘l patrul politsiyachisi va YPX xodimi surishtiruv jarayonida qo‘llagan jumlalar manba sifatida olindi. Jumlalarni nutq aktlari bo‘yicha tahlil qilishda J. Syorlning nazariyasiga tayanildi. Surishtiruvlarda nutq aktining reprezentativ, direktiv, komissiv, ekspressiv va deklarativ turlari uchradi. Natijalar reprezentativ nutq akti muloqotda faol ekanligini ko‘rsatdi. Direktiv nutq aktining surishtiruv, aniqlik kiritish va tasdiqlash savollarida qo‘llanishi zarur maʼlumotlar yuzaga chiqarishga imkon bergan. Shu bilan birga, haydovchilar reprezentativ nutq aktini maʼlumot berish, tushuntirish, tavsiflash, tasdiqlash yoki rad etish maqsadida qo‘llagan. Har ikki tomon javobgarlik masalasini his qilgan holda fikrni aniq bayon qilishga intilgan.

Русский

В статье на основе речевых актов были изучены беседы сотрудников дорожно-патрульной службы США и сотрудников дорожно-патрульной службы Министерства внутренних дел Республики Узбекистан (далее – сотрудник ДПС) по поводу нарушения правил дорожного движения водителями. Целью исследования являются причины использования речевых актов, способствующих повышению эффективности речи сотрудников дорожно-патрульной службы США и сотрудников ДПС. В статье проблема изучается с использованием описательно-определительного метода. В качестве источников были взяты фразы, использованные сотрудниками дорожной полиции США и сотрудниками ДПС в ходе дознания. Анализ предложений по речевым актам основывался на теории Дж. Серля. В ходе дознаний были выявлены репрезентативные, директивные, комиссивные, экспрессивные и декларативные типы речевых актов. Результаты показали, что репрезентативный речевой акт активен в коммуникации. Использование директивного речевого акта в вопросах дознания, уточнения и подтверждения позволяло раскрыть необходимую информацию. Обе стороны стремились четко выражать свою точку зрения, осознавая при этом проблему ответственности.

Author name position Name of organisation
1 ABDULLAYEV F.X. Filologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) Katta mutaxassis Yuridik taʼminlash boshqarmasi Ichki ishlar vazirligi
Name of reference
1 Barus, R. D. (2017). Speech acts in police investigative interviews, Jurnal Linguistik Terapan Pascasarjana, No. 14(3). 1–9. https://jurnal.unimed.ac.id/2012/index.php/LTBI/article/view/11269/9948#
2 Holt E. & Cliff R. (2010). Reporting Talk: Reported Speech in Interaction. Cambridge: Cambridge University Press.
3 Heidi, Ju. & Setyaningsih, N. (2024). Speech Act in a Courtroom: An Analysis of Chris Watts’ Trial // Allure Journal. No 4 (1). 55–71.
4 DOI: https://doi.org/10.26877/allure.v4i1.17484
5 Khoyi A.M. & Behnam B. (2014). Discourse of Law: Analysis of Cooperative Principles and Speech Acts in Iranian Law Courts // Asian Journal of Education and e-Learning. No. 02(04). 312-322.//
6 https://www.academia.edu/9407595/Discourse_Of_Law_Analysis_Of_Co operative_Principles_And_Speech_Acts_In_Iranian_Law_Courts
7 Kreidler, C.W. (1998). Introducing English Semantic. New York: Routledge.
8 Searle, J.R. (1969). Speech Acts: An Essay in The Philosophy of Language. Cambridge: Cambridge University Press. 22-26.
9 https://www.youtube.com // Avtopatrul | Toshkent viloyati va hududlar bo'ylab reyd tadbirlari [01.02.2024]
10 https://www.youtube.com // Live PD Most Viewed Moments from Greene County, Missouri A&E
11 https://lex.uz/docs/5953883
12 https://www.bazar.club/blog/post/driving-us-rules-and-signs
Waiting