Annotatsiya. Kirish. Issiqlik elektr markazlarida energetik samaradorlikni oshirish dolzarb masala hisoblanadi. Bunda asosiy e’tibor issiqlik tashlamalariga qaratilishi aniq va ravshan, chunki barcha turdagi issiqlik elektr stansiyalarida, ishlab chiqarish korxonalari va zavodlarda texnologik jarayon amalga oshirilishi uchun organik yoqilg‘ining fizik issiqligi, suv bug‘ining ichki energiyasidan bevosita va bilvosita foydalaniladi hamda bu jarayonlar amalga oshishi uchun talab qilinadigan parametrlarga chegara shartlari qat’iy belgilanganligi sababli, hosil qilingan issiqlikning juda katta qismi turli shakllarda tashlab yuboriladi.
Usul va materiallar. Ushbu jarayonni tadqiqot qilish uchun, avvalo, qurilmani tashkil etuvchi elementlarni o‘rganildi, issiqlik balans tenglamasini tuzib, uni yechimiga kelindi va muammoni qo‘yilishiga olib keluvchi balans tenglamalarini tashkil etuvchilari aniqlandi. Muborak IEMida qo‘llaniladigan BROU-140/16-560/290-350 rusumli tez harakatlanadigan reduksion sovitish qurilmasining texnik tavsifini aniqlovchi parametrlari jadval shaklida berilgan va issiqlik balans tenglamasi hamda sxemasi hisoblangan.
Natijalar. Tadqiqot natijalariga koʻra, THRSQning uzluksiz ishlashi uchun beriladigan 5,56 kg/s o‘ta qizigan bug‘ning haroratini 540 ℃ dan 255 ℃ gacha pasaytirish uchun 1,3 kg/s ta’minot suvi purkalishi, jarayonda bosim 10 barobarga pasayishi, har bir kg bug‘ uchun taxminan 550 kJ/kg ichki energiya isrof bo‘lishi aniqlandi.
Xulosa. Tadqiqot natijalariga ko‘ra, issiqlik elektr markazining issiqlik samaradorligini oshirish bo‘yicha ishlab chiqilgan tavsiyalar ilmiy tadqiqotlarni davom ettirish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi.
Annotatsiya. Kirish. Issiqlik elektr markazlarida energetik samaradorlikni oshirish dolzarb masala hisoblanadi. Bunda asosiy e’tibor issiqlik tashlamalariga qaratilishi aniq va ravshan, chunki barcha turdagi issiqlik elektr stansiyalarida, ishlab chiqarish korxonalari va zavodlarda texnologik jarayon amalga oshirilishi uchun organik yoqilg‘ining fizik issiqligi, suv bug‘ining ichki energiyasidan bevosita va bilvosita foydalaniladi hamda bu jarayonlar amalga oshishi uchun talab qilinadigan parametrlarga chegara shartlari qat’iy belgilanganligi sababli, hosil qilingan issiqlikning juda katta qismi turli shakllarda tashlab yuboriladi.
Usul va materiallar. Ushbu jarayonni tadqiqot qilish uchun, avvalo, qurilmani tashkil etuvchi elementlarni o‘rganildi, issiqlik balans tenglamasini tuzib, uni yechimiga kelindi va muammoni qo‘yilishiga olib keluvchi balans tenglamalarini tashkil etuvchilari aniqlandi. Muborak IEMida qo‘llaniladigan BROU-140/16-560/290-350 rusumli tez harakatlanadigan reduksion sovitish qurilmasining texnik tavsifini aniqlovchi parametrlari jadval shaklida berilgan va issiqlik balans tenglamasi hamda sxemasi hisoblangan.
Natijalar. Tadqiqot natijalariga koʻra, THRSQning uzluksiz ishlashi uchun beriladigan 5,56 kg/s o‘ta qizigan bug‘ning haroratini 540 ℃ dan 255 ℃ gacha pasaytirish uchun 1,3 kg/s ta’minot suvi purkalishi, jarayonda bosim 10 barobarga pasayishi, har bir kg bug‘ uchun taxminan 550 kJ/kg ichki energiya isrof bo‘lishi aniqlandi.
Xulosa. Tadqiqot natijalariga ko‘ra, issiqlik elektr markazining issiqlik samaradorligini oshirish bo‘yicha ishlab chiqilgan tavsiyalar ilmiy tadqiqotlarni davom ettirish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi.
Аннотация. Введение. Повышение энергоэффективности на тепловых электростанциях является актуальной проблемой. Понятно и очевидно, что основное внимание уделяется тепловым выбросам, поскольку на всех типах тепловых электростанций, производственных предприятий и заводов физическое тепло органического топлива и внутренняя энергия водяного пара используются непосредственно и косвенно для осуществления технологических процессов, а поскольку граничные условия, необходимые для осуществления этих процессов, строго определены, то весьма значительная часть вырабатываемого тепла выделяется в различных формах.
Методы и материалы. Для исследования этого процесса в первую очередь были изучены элементы, входящие в состав устройства, сформулировано уравнение теплового баланса, найдено его решение и выявлены составляющие уравнения баланса, приводящие к постановке задачи. В табличной форме приведены параметры, определяющие технические характеристики быстродействующего редукционно-охладительного устройства БРОУ- 140/16-560/290-350, применяемого в ИЭМ «Мубарак», рассчитаны уравнение и схема теплового баланса.
Результаты. По результатам исследования установлено, что для снижения температуры 5,56 кг/с перегретого пара, подаваемого для непрерывной работы ПТРК, распыляется 1,3 кг/с сетевой воды, давление при этом снижается в 10 раз, а на 1 кг пара тратится около 550 кДж/кг внутренней энергии.
Заключение. По результатам исследования разработаны рекомендации по повышению тепловой эффективности тепловой электростанции, которые служат основой для продолжения научных исследований.
Abstract. Introduction. Increasing energy efficiency in thermal power plants is an urgent issue. It is clear and obvious that the main attention is paid to heat emissions, because in all types of thermal power plants, production enterprises and factories, the physical heat of organic fuel, the internal energy of water vapor are used directly and indirectly for the implementation of technological processes, and since the boundary conditions for the parameters required for the implementation of these processes are strictly defined, a very large part of the generated heat is emitted in various forms.
Methods and materials. To study this process, first of all, the elements that make up the device were studied, a heat balance equation was formulated and solved, and the components of the balance equations that lead to the formulation of the problem were identified. The parameters that determine the technical characteristics of the BROU-140/16-560/290-350 high-speed reductioncooling device used in the Mubarak IEM are given in tabular form, and the heat balance equation and scheme are calculated.
Results. According to the results of the study, it was determined that in order to reduce the temperature of the 5.56 kg/s of superheated steam supplied for continuous operation of the THRSQ, 1.3 kg/s of supply water is sprayed, the pressure decreases by 10 times in the process, and approximately 550 kJ/kg of internal energy is wasted for each kg of steam.
Conclusion. According to the results of the study, the recommendations developed to improve the thermal efficiency of the thermal power plant serve as the basis for continuing scientific research
№ | Author name | position | Name of organisation |
---|---|---|---|
1 | Xujakulov S.M. | t.f.f.d., dotsent | Qarshi davlat texnika universiteti |
2 | Pardayev Z.E. | dotsent | Qarshi davlat texnika universiteti |
№ | Name of reference |
---|---|
1 | K. Nithyanandam, P. Shoaei, R. Pitchumani. Technoeconomic analysis of thermoelectric power plant condensers with nonwetting surfaces. Energy. Volume 227, 15 July 2021, 120450. https://doi.org/10.1016/j.energy.2021.120450. |
2 | Типовая инструкция по эксплуатации редукционно-охладительных установок (БРОУ, РОУ, ПСБУ И ПСБУ СН) ТИ 34-70-019-83. https://meganorm.ru/. |
3 | O‘zbekiston Respublikasi elektr stansiyalari va tarmoqlarini texnik ekspluatatsiya qilish qoidalarini tasdiqlash to‘g‘risida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 18.10.2022 yildagi 609-son qarori. https://lex.uz/ru/docs/6241311 |
4 | Xujakulov S.M., Pardayev Z.E., Xayitov R.M., Mashrabaliyev A.R., Uzbekov M.O. Plastik chiqindilar – turlari, hosil bo‘lishi va qayta ishlash usullari: ma’lumotlar tahlili. //Scientifictechnical journal (STJ FerPI, ФарПИ ИТЖ, НТЖ ФерПИ, 2024, Т.28.спец.выпуск №8) Фарғона – 2024. 43-51 betlar |
5 | Xujakulov S.M., Pardayev Z.E., Xayitov R.M., Mashrabaliyev A.R., Uzbekov M.O. Plastik chiqindilar – turlari, hosil bo‘lishi va qayta ishlash usullari: ma’lumotlar tahlili. //Scientifictechnical journal (STJ FerPI, ФарПИ ИТЖ, НТЖ ФерПИ, 2024, Т.28.спец.выпуск №8) Фарғона – 2024. 43-51 betlar |
6 | Правил технической эксплуатации электрических станций и сетей Российской Федерации. – Москва. Утвержден Приказом Минэнерго России от 04.10.2022 N1070 "Об утверждении Правил технической эксплуатации электрических станций и сетей Российской Федерации. 2022 |
7 | Saydullo Khuzhakulov, Ismoildjon Murodov, Mirsoli Uzbekov, Laziz Meyliev, Zokir Pardaev. Modeling of the process of retaining the concentration of aggressive gases during the operation of deaerators. . https://lex.uz/ru/docs/62413 E3S Web of Conferences 549, 05020 (2024) TransSiberia 2024 |
8 | А.В. Островская, В.Н. Королев. Теоретические основы теплотехники. Техническая термодинамика: учебное пособие. – Екатеринбург: Изд-во Урал. ун-та, 2020.— 240 с. |
9 | В. А. Кудинов, Э. М. Карташов, Е. В. Стефанюк. Техническая термодинамика и теплопередача: учебник для вузов. — 4-е изд., перераб. и доп. — Москва: Издательство Юрайт, 2025. — 533 с. https://urait.ru/bcode/559749. (дата обращения: 19.02.2025). |
10 | Петров А. И. Техническая термодинамика и теплопередача. Учебник для вузов. – СанктПетербург. 2024. 428 с. |