4

Ushbu maqolada to‘qimachilik sanoatida “yashil iqtisodiyot” tamoyillarining qo‘llanishi va “nol chiqindi” (Zero-Waste) konsepsiyasining amaliyotga joriy etilishiga doir chora-tadbirlar 2024-yil statistik ko‘rsatkichlari asosida tahlil qilingan. Xalqaro ochiq manbalar (UNEP, ILO, BCI, Global Textile Market Research) hamda O‘zbekiston Respublikasi Statistika agentligining 2020–2024-yillarga oid dinamik ma’lumotlari o‘rganilib, suv, energiya va xomashyo iste’molini kamaytirishdagi yondashuvlar hamda chiqindilarni qayta ishlash jarayonlari deskriptiv tahlil qilish usuli bilan baholangan. Shuningdek, “Better Cotton Initiative” (BCI) dasturidan foydalanish misolida paxta yetishtirish jarayonida suvni tejamli iste’mol qilish va kimyoviy moddalar sarfini kamaytirish natijalari keltirilgan. “Nol chiqindi” mexanizmining iqtisodiy, ekologik va ijtimoiy afzalliklari chuqur tahlil qilinib, korxonalarda innovatsion texnologiyalarni joriy etish va korporativ ijtimoiy mas’uliyatni oshirish bo‘yicha takliflar ilgari surilgan. Tadqiqot natijalari ko‘rsatadiki, ishlab chiqarish zanjirining bosqichlarida resurslar tejamliligi, chiqindilarni minimallashtirish va ijtimoiy omillarni inobatga olish orqali barqaror rivojlanishga erishish mumkin. “Nol chiqindi” yondashuvini qo‘llash ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish, ishlab chiqarish samaradorligini oshirish va mehnat sharoitlarini yaxshilashda muhim rol o‘ynaydi, shuningdek, innovatsiyalarni rivojlantirishga yordam beradi.

  • Read count 4
  • Date of publication 07-07-2025
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages305-319
Ўзбек

Ushbu maqolada to‘qimachilik sanoatida “yashil iqtisodiyot” tamoyillarining qo‘llanishi va “nol chiqindi” (Zero-Waste) konsepsiyasining amaliyotga joriy etilishiga doir chora-tadbirlar 2024-yil statistik ko‘rsatkichlari asosida tahlil qilingan. Xalqaro ochiq manbalar (UNEP, ILO, BCI, Global Textile Market Research) hamda O‘zbekiston Respublikasi Statistika agentligining 2020–2024-yillarga oid dinamik ma’lumotlari o‘rganilib, suv, energiya va xomashyo iste’molini kamaytirishdagi yondashuvlar hamda chiqindilarni qayta ishlash jarayonlari deskriptiv tahlil qilish usuli bilan baholangan. Shuningdek, “Better Cotton Initiative” (BCI) dasturidan foydalanish misolida paxta yetishtirish jarayonida suvni tejamli iste’mol qilish va kimyoviy moddalar sarfini kamaytirish natijalari keltirilgan. “Nol chiqindi” mexanizmining iqtisodiy, ekologik va ijtimoiy afzalliklari chuqur tahlil qilinib, korxonalarda innovatsion texnologiyalarni joriy etish va korporativ ijtimoiy mas’uliyatni oshirish bo‘yicha takliflar ilgari surilgan. Tadqiqot natijalari ko‘rsatadiki, ishlab chiqarish zanjirining bosqichlarida resurslar tejamliligi, chiqindilarni minimallashtirish va ijtimoiy omillarni inobatga olish orqali barqaror rivojlanishga erishish mumkin. “Nol chiqindi” yondashuvini qo‘llash ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytirish, ishlab chiqarish samaradorligini oshirish va mehnat sharoitlarini yaxshilashda muhim rol o‘ynaydi, shuningdek, innovatsiyalarni rivojlantirishga yordam beradi.

№ Author name position Name of organisation
1 Raxmatova F.Y. o‘qituvchi Buxoro Innotasiyalar Universiteti
№ Name of reference
1 1. UNEP (2011). Towards a Green Economy: Pathways to Sustainable Development and Poverty Eradication. United Nations Environment Programme.
2 2. WCED (1987). Our Common Future. World Commission on Environment and Development, Oxford University Press.
3 3. BCI (2022). Better Cotton Initiative Annual Report 2022. https://bettercotton.org/
4 4. Zero Waste International Alliance (2018). Zero Waste Definition. http://zwia.org/
5 5. Fletcher, K. & Grose, L. (2012). Fashion & Sustainability: Design for Change. Laurence King Publishing.
6 6. Chen, H. & Burns, L. D. (2020). “Environmental Analysis of Textile Products”. Journal of Sustainable Textiles, 5(2), 23–37.
7 7. Kozlowski, A., Searcy, C. & Bardecki, M. (2019). “Tools for Sustainable Fashion Design: An Analysis of Their Fitness for Purpose”. Journal of Cleaner Production, 101, 19–31.
8 8. Radhakrishnan, S. & Dhamija, P. (2021). “Zero-Waste Manufacturing in Textile Industry”. Sustainable Production and Consumption, 27, 142–155.
9 9. Global Textile Market Research (2024). Global Textile Industry Outlook 2024. https://globaltextilemarket.org/
10 10. ILO (2023/2024). Textile and Garment Sector Employment Statistics. International Labour Organization.
11 11. Abdullayev, S. (2023). “O‘zbekistonda ‘nol chiqindi’ konsepsiyasining to‘qimachilik sanoatiga joriy etish istiqbollari”. Iqtisodiyot va innovatsiyalar, 4(13), 45–54.
Waiting