8

Mazkur maqolada diniy ta’limotlarda husni-xulq tushunchasining falsafiy asoslari va uning aksiologik (qadriyatga oid) mazmuni tahlil qilinadi. Husni-xulq insonning axloqiy fazilatlarini o‘zida mujassam etgan tushuncha bo‘lib, turli diniy an’analarda ezgulik, adolat, sabr-toqat, halollik kabi fazilatlar bilan bog‘liq ravishda talqin etiladi. Diniy ta’limotlar axloqiy qadriyatlarni shakllantirish va mustahkamlashda muhim rol o‘ynaydi. Xususan, Islom, Xristianlik, Buddizm va boshqa dinlar doirasida husni-xulqning mohiyati, uning jamiyat va shaxs hayotidagi o‘rni falsafiy nuqtayi nazardan yoritiladi. Islom falsafasida husni-xulq Qur’on va Hadis asosida tushuntiriladi hamda insoniy komillikning muhim mezoni sifatida qaraladi. Xristianlik axloqiy ta’limotlarida esa muhabbat, kechirimlilik va kamtarlik asosiy qadriyatlar sifatida namoyon bo‘ladi. Buddizm esa husni-xulqni ruhiy poklanish va nirvanaga erishish yo‘lidagi muhim omil sifatida ko‘rib chiqadi. Maqolada diniy ta’limotlarda husni-xulqning aksiologik asoslari, ya’ni uning qadriyatlar tizimidagi o‘rni va ahamiyati tahlil qilinadi. Bu jarayonda falsafa, dinshunoslik va axloqshunoslik nuqtayi nazaridan yondashuvlar o‘rganiladi hamda zamonaviy jamiyatda husni-xulq qadriyatlarining ahamiyati yoritiladi. Ushbu maqola axloqiy qadriyatlarning diniy va falsafiy asoslarini tadqiq etish orqali jamiyatdagi ma’naviy barkamollik va axloqiy muhitni shakllantirishga oid ilmiy muhokamalarni boyitishga xizmat qiladi.

  • Read count 8
  • Date of publication 01-02-2025
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages276-287
English

The article analyzes the philosophical foundations of the concept of good character in religious teachings and its axiological (value) content. Good character is a concept that embodies the moral qualities of a person and is interpreted in various religious traditions in connection with such qualities as kindness, justice, patience and honesty. Religious teachings play an important role in the formation and strengthening of moral values. In particular, from a philosophical point of view, the essence of good manners and their role in the life of society and an individual within the framework of Islam, Christianity, Buddhism and other religions are studied. In Islamic philosophy, good character is explained on the basis of the Quran and Hadith and is considered an important criterion of human perfection. In Christian moral teaching, love, forgiveness and humility are considered basic values. On the other hand, Buddhism considers good behavior to be an important factor on the path to spiritual purification and the attainment of nirvana. The article analyzes the axiological foundations of pious behavior in religious teachings, that is, its place and significance in the value system. In this process, approaches from the perspective of philosophy, religious studies and ethics are studied, and the importance of moral values ​​in modern society is emphasized. The article is intended to enrich scientific discussions on the formation of spiritual well-being and moral environment in society by examining the religious and philosophical foundations of moral values.

Ўзбек

Mazkur maqolada diniy ta’limotlarda husni-xulq tushunchasining falsafiy asoslari va uning aksiologik (qadriyatga oid) mazmuni tahlil qilinadi. Husni-xulq insonning axloqiy fazilatlarini o‘zida mujassam etgan tushuncha bo‘lib, turli diniy an’analarda ezgulik, adolat, sabr-toqat, halollik kabi fazilatlar bilan bog‘liq ravishda talqin etiladi. Diniy ta’limotlar axloqiy qadriyatlarni shakllantirish va mustahkamlashda muhim rol o‘ynaydi. Xususan, Islom, Xristianlik, Buddizm va boshqa dinlar doirasida husni-xulqning mohiyati, uning jamiyat va shaxs hayotidagi o‘rni falsafiy nuqtayi nazardan yoritiladi. Islom falsafasida husni-xulq Qur’on va Hadis asosida tushuntiriladi hamda insoniy komillikning muhim mezoni sifatida qaraladi. Xristianlik axloqiy ta’limotlarida esa muhabbat, kechirimlilik va kamtarlik asosiy qadriyatlar sifatida namoyon bo‘ladi. Buddizm esa husni-xulqni ruhiy poklanish va nirvanaga erishish yo‘lidagi muhim omil sifatida ko‘rib chiqadi. Maqolada diniy ta’limotlarda husni-xulqning aksiologik asoslari, ya’ni uning qadriyatlar tizimidagi o‘rni va ahamiyati tahlil qilinadi. Bu jarayonda falsafa, dinshunoslik va axloqshunoslik nuqtayi nazaridan yondashuvlar o‘rganiladi hamda zamonaviy jamiyatda husni-xulq qadriyatlarining ahamiyati yoritiladi. Ushbu maqola axloqiy qadriyatlarning diniy va falsafiy asoslarini tadqiq etish orqali jamiyatdagi ma’naviy barkamollik va axloqiy muhitni shakllantirishga oid ilmiy muhokamalarni boyitishga xizmat qiladi.

Русский

В статье анализируются философские основы понятия доброго характера в религиозных учениях и его аксиологическое (ценностное) содержание. Добрый характер — это понятие, воплощающее нравственные качества человека и трактуемое в различных религиозных традициях в связи с такими качествами, как доброта, справедливость, терпение и честность. Религиозные учения играют важную роль в формировании и укреплении нравственных ценностей. В частности, с философской точки зрения исследуется сущность хороших манер и их роль в жизни общества и отдельного человека в рамках ислама, христианства, буддизма и других религий. В исламской философии хороший характер объясняется на основе Корана и хадисов и считается важным критерием человеческого совершенства. В христианском нравственном учении любовь, прощение и смирение рассматриваются как основные ценности. С другой стороны, буддизм считает хорошее поведение важным фактором на пути к духовному очищению и достижению нирваны. В статье анализируются аксиологические основы благочестивого поведения в религиозных учениях, то есть его место и значение в системе ценностей. В этом процессе изучаются подходы с точки зрения философии, религиоведения и этики, а также подчеркивается важность моральных ценностей в современном обществе. Статья призвана обогатить научные дискуссии о формировании духовного благополучия и нравственной среды в обществе путем рассмотрения религиозных и философских основ нравственных ценностей.

Author name position Name of organisation
1 Nematova O.. mustaqil tadqiqotchi O‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi
Name of reference
1 1. O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi. Yaxshilik va yomonlik. – Toshkent.: “O‘zbekiston”, 2002.
2 2. Рыбаков Р.Б. История Востока. В 6 т. Т. 2. Восток в средние века / Гл. редкол.: [Отв. ред. Л.Б. Алаев, К.З. Ашрафян]. – М.: “Вост. лит”, 2002. – С.216.
3 3. Фишбейн М. Религиозные традиции иудаизма // Религиозные традиции мира. Т. 1. М., 1996.
4 4. Аверинцев С.С. Иудаистическая мифология. Мифы народов мира: Энциклопедия. Электронное издание / Гл. ред. С.А.Токарев. М., 2008. С.479.
5 5. Бадмацыренов Т.Б. Буддийская практика спасения в теории ступеней пути пробуждения // Вестник Бурятского Государственного университета. 2015. Вып. № 14. С. 3-8.
6 6. Торчинов Е.А. Школы и направления буддизма. Хинаяна и махаяна // Введение в буддизм / под ред. Т. Уваровой. – Санкт-Петербург.: Амфора, 2013. — С. 73.
7 7. Андросов В. П. Будда Шакьямуни и индийский буддизм. Современное истолкование древних текстов. – М.: «Восточная литература» РАН, 2001. – С.191.
8 8. Торчинов Е. А. Основы буддийского учения // Введение в буддизм / под ред. Т. Уваровой – Санкт-Петербург.: “Амфора ТИД”, 2013. – С. 39-40.
9 9. Степанянц М.Т. Философия буддизма: энциклопедия. Ин-т философии РАН – М.: «Восточный. литература», 2011. – С.528.
10 10. Абу Ҳомид Ғаззолий. Иҳйоу улумид дин (Тавба, сўнгги манзил зикри, нафс тарбияст, тил офатлари). Араб тилидан таржимон Рашид Зоҳид. – Тошкент.: “Matbaachi”, 2022. – Б.318.
11 11. Абдулазиз Мансур. Қуръони Карим маъноларининг таржима ва тафсири. 4-қайта нашр. –Тошкент.: “Сано-стандарт”, 2021.
12 12. Horun Yahyo. Qur’on axloqiga ko‘ra mo‘minning 24 soati. Turk tilidan erkin tarjima Tarjimon: Sarvarova Dilfuza. – Toshkent.: «Movarounnahr», 2006. – B.19.
13 13. Абсатторов Б.М. Инсон ахлоқий камолотида мезон ва меъёр муаммосининг ижтимоий-фалсафий таҳлили. Дисс... –Тошкент.: “IMPRESS MEDIA”, 2022. – Б. 109.
Waiting