41

Maqolada paxtani havo yordamida tashishda ishlatiladigan 
separator uskunasining ratsional konstruksiyasini ishlab chiqishga qaratilgan 
tadqiqot ishlari yoritilgan. Tadqiqotlarning asosiy maqsadi paxta mahsulotlarining 
dastlabki sifat ko‘rsatkichlarini saqlash, erkin tolalar va changning atmosferaga 
chiqib ketishining oldini olish, shuningdek, tozalash samaradorligini oshirishdan 
iborat. Separator uskunasining mavjud konstruksiyalari tahlil qilinib, ularning 
kamchiliklari aniqlangan. Ushbu kamchiliklarni bartaraf etish maqsadida yangi, 
takomillashtirilgan konstruksiya taklif etilgan. Yangi konstruksiya SolidWorks 
dasturida loyihalandi va parametrlarining to‘g‘riligi tekshirildi. Loyihalangan 
qurilmaning sinov nusxasi ishlab chiqarildi va tajriba sharoitida sinovdan 
o‘tkazildi. Tajriba natijalari yangi separator uskunasining paxta xomashyosini 
tashishda samaradorlikni sezilarli darajada oshirganini ko‘rsatdi. Shuningdek, 
ushbu qurilma chang va erkin tolalarning atmosferaga chiqib ketishining samarali 
oldini olishi aniqlandi. Mazkur tadqiqotlar paxta tozalash va tashish jarayonlarini 
takomillashtirishga qaratilgan bo‘lib, muhim ilmiy-amaliy ahamiyatga ega.

  • Web Address
  • DOI
  • Date of creation in the UzSCI system 02-06-2025
  • Read count 41
  • Date of publication 24-02-2025
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages104-115
Ўзбек

Maqolada paxtani havo yordamida tashishda ishlatiladigan 
separator uskunasining ratsional konstruksiyasini ishlab chiqishga qaratilgan 
tadqiqot ishlari yoritilgan. Tadqiqotlarning asosiy maqsadi paxta mahsulotlarining 
dastlabki sifat ko‘rsatkichlarini saqlash, erkin tolalar va changning atmosferaga 
chiqib ketishining oldini olish, shuningdek, tozalash samaradorligini oshirishdan 
iborat. Separator uskunasining mavjud konstruksiyalari tahlil qilinib, ularning 
kamchiliklari aniqlangan. Ushbu kamchiliklarni bartaraf etish maqsadida yangi, 
takomillashtirilgan konstruksiya taklif etilgan. Yangi konstruksiya SolidWorks 
dasturida loyihalandi va parametrlarining to‘g‘riligi tekshirildi. Loyihalangan 
qurilmaning sinov nusxasi ishlab chiqarildi va tajriba sharoitida sinovdan 
o‘tkazildi. Tajriba natijalari yangi separator uskunasining paxta xomashyosini 
tashishda samaradorlikni sezilarli darajada oshirganini ko‘rsatdi. Shuningdek, 
ushbu qurilma chang va erkin tolalarning atmosferaga chiqib ketishining samarali 
oldini olishi aniqlandi. Mazkur tadqiqotlar paxta tozalash va tashish jarayonlarini 
takomillashtirishga qaratilgan bo‘lib, muhim ilmiy-amaliy ahamiyatga ega.

Русский

В статье освещены исследования, направленные на разработ-
ку рациональной конструкции сепараторного оборудования, используемого 
при транспортировке хлопка с помощью воздуха. Основная цель исследова-
ний заключается в сохранении первоначальных качественных показателей 
хлопковой продукции, предотвращении выброса свободных волокон и пыли 
в атмосферу, а также повышении эффективности очистки. Проанализиро-
ваны существующие конструкции сепараторного оборудования и выявлены 
их недостатки. Для устранения этих недостатков предложена новая, усо-
вершенствованная конструкция. Новая конструкция была спроектирова-
на в программе SolidWorks, и правильность её параметров была проверена. 
Опытный образец разработанного устройства был изготовлен и проте-
стирован в экспериментальных условиях. Результаты испытаний показали, 
что новое сепараторное оборудование значительно повышает эффектив-
ность транспортировки хлопкового сырья. Кроме того, было установлено, 
что данное устройство эффективно предотвращает выброс пыли и свобод-
ных волокон в атмосферу. Данные исследования направлены на совершен-
ствование процессов очистки и транспортировки хлопка и имеют важное 
научно-практическое значение.  

English

The article covers the research aimed at developing a rational design of 
separator equipment used in transportation of cotton by air. The main objective 
of the research is to preserve the original quality indicators of cotton produce, 
prevent the emission of loose �ibers and dust into the air, and improve the cleaning 
efficiency. The existing designs of separator equipment are analyzed and their 
shortcomings are identified. To eliminate these shortcomings, a new, improved 
design is being proposed. The new design was made using the SolidWorks program, 
and its parameters were checked for correctness. A prototype of the developed 
device was manufactured and tested under experimental conditions. The test 
results showed that the new separator equipment significantly increases efficiency 
of transportation of cotton raw materials. In addition, it was found that this device 
effectively prevents dust emissions and loose fibers into the atmosphere. These 
studies are aimed at improving the processes of cleaning and transportation of 
cotton and are of great scientific and practical importance.  

Author name position Name of organisation
1 Salokhiddinova M.N. texnika fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD), dotsent Namangan muhandislik- texnologiya instituti
2 Saloxiddinov N.S. katta o‘qituvchi Namangan muhandislik - qurilish instituti
Name of reference
1 Davydbaev, Kh. K., et al. (1980). Separator for fibrous material (USSR Patent No. 720056). [In Russian].
Waiting