112

Respublikamiz tipik boʻz tuproqli hududlarida uzumchilik sohasi agroiqlim sharoitlari va eksport salohiyatidan
kelib chiqib jadal rivojlanmoqda. Xususan, yuqori eksportboplikka ega boʻlgan “Kishmish qora” navi sifat va hosildorlik koʻrsatkichlarini
oshirish maqsadida ilg’or agrotexnologik yondashuvlarni talab etadi. Soʻnggi yillarda makro va mikrooʻg‘itlar
hamda oʻsishni boshqaruvchi moddalarning kompleks qoʻllanilishi uzum hosil elementlariga sezilarli ijobiy ta’sir koʻrsatishi
ilmiy jihatdan isbotlanmoqda.
Mazkur tadqiqotda Samarqand viloyatining Urgut tumani tipik boʻz tuproqlari sharoitida makro (NPK) va mikroelementlar
(mis, rux, marganets) hamda gibberellin moddasining barg orqali qoʻllanilishi “Kishmish qora” navi hosil elementlari, xususan,
g‘ujum og‘irligi, qand toʻplanishi, fotosintez faolligi va umumiy hosildorlikka ta’sirini chuqur oʻrganishdan iborat. Tadqiqot
natijalari asosida zamonaviy, ekologik, xavfsiz va iqtisodiy samarali agrotexnologik tavsiyalar ishlab chiqiladi. Respublika
uzumchiligida xalqaro standartlarga mos intensiv texnologiyalarni joriy etish, eksport hajmini oshirish hamda oziq-ovqat
xavfsizligini ta’minlash borasidagi dolzarb masalalarga ilmiy-amaliy yechim taklif qiladi.

  • Web Address
  • DOI10.63241/2025320akhv
  • Date of creation in the UzSCI system 24-07-2025
  • Read count 112
  • Date of publication 21-07-2025
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages50-52
Ўзбек

Respublikamiz tipik boʻz tuproqli hududlarida uzumchilik sohasi agroiqlim sharoitlari va eksport salohiyatidan
kelib chiqib jadal rivojlanmoqda. Xususan, yuqori eksportboplikka ega boʻlgan “Kishmish qora” navi sifat va hosildorlik koʻrsatkichlarini
oshirish maqsadida ilg’or agrotexnologik yondashuvlarni talab etadi. Soʻnggi yillarda makro va mikrooʻg‘itlar
hamda oʻsishni boshqaruvchi moddalarning kompleks qoʻllanilishi uzum hosil elementlariga sezilarli ijobiy ta’sir koʻrsatishi
ilmiy jihatdan isbotlanmoqda.
Mazkur tadqiqotda Samarqand viloyatining Urgut tumani tipik boʻz tuproqlari sharoitida makro (NPK) va mikroelementlar
(mis, rux, marganets) hamda gibberellin moddasining barg orqali qoʻllanilishi “Kishmish qora” navi hosil elementlari, xususan,
g‘ujum og‘irligi, qand toʻplanishi, fotosintez faolligi va umumiy hosildorlikka ta’sirini chuqur oʻrganishdan iborat. Tadqiqot
natijalari asosida zamonaviy, ekologik, xavfsiz va iqtisodiy samarali agrotexnologik tavsiyalar ishlab chiqiladi. Respublika
uzumchiligida xalqaro standartlarga mos intensiv texnologiyalarni joriy etish, eksport hajmini oshirish hamda oziq-ovqat
xavfsizligini ta’minlash borasidagi dolzarb masalalarga ilmiy-amaliy yechim taklif qiladi.

English

In the typical sierozem regions of our republic, the viticulture sector is rapidly developing based on agro-climatic
conditions and export potential. In particular, the “Kishmish Qora” grape variety, which has high export potential, requires
the application of advanced agrotechnological approaches to improve quality and yield indicators. In recent years, it has been
scientifically proven that the complex application of macro- and micronutrients, as well as growth regulators, has a significant
positive effect on grape yield components. This study focuses on examining the effect of foliar application of macronutrients
(NPK), micronutrients (copper, zinc, manganese) and gibberellin on the yield components of the “Kishmish Qora” variety, in
particular, bunch weight, sugar accumulation, photosynthetic activity and overall yield under the typical sierozem soil conditions
of Urgut district, Samarkand region. Based on the research results, modern, environmentally safe and economically efficient
agrotechnological recommendations are being developed. The study offers a scientific and practical solution to urgent issues
of introducing intensive technologies in the republic’s viticulture sector that comply with international standards, increasing
export volumes and ensuring food security.

Русский

В типичных сероземных районах нашей республики виноградарство стремительно развивается с учётом
агроклиматических условий и экспортного потенциала. В частности, сорт «Кишмиш чёрный», обладающий высоким
экспортным потенциалом, требует применения передовых агротехнологических подходов для повышения показателей
качества и урожайности. В последние годы научно доказано, что комплексное применение макро- и микроудобрений,
а также регуляторов роста оказывает значительное положительное влияние на элементы урожая винограда.
Настоящее исследование посвящено изучению влияния внекорневого применения макроудобрений (NPK),
микроэлементов (медь, цинк, марганец) и гиббереллина на элементы урожая сорта «Кишмиш чёрный», в частности,
массу грозди, накопление сахаров, фотосинтетическую активность и общую урожайность в условиях типичных
серозёмов Ургутского района Самаркандской области. По результатам исследования разрабатываются современные,
экологически безопасные и экономически эффективные агротехнологические рекомендации. Работа предлагает
научно-практическое решение актуальных вопросов внедрения в виноградарстве республики интенсивных технологий,
соответствующих международным стандартам, увеличения объёмов экспорта и обеспечения продовольственной
безопасности.

Author name position Name of organisation
1 Quvvatov F.T. tayanch doktorant SamDU Agrobiotexnologiyalar va oziq-ovqat xavfsizligi instituti
2 Xashimov F.X. qishloq xoʻjalik fanlari doktori, professor SamDU Agrobiotexnologiyalar va oziq-ovqat xavfsizligi instituti
Name of reference
1 1. Mamatov U.I. Uzum yetishtirish. Toshkent – 2021. –53-55-b
2 2. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti (2023). 2023–2026 yillarda uzumchilik va vinochilik sohasini yanada rivojlantirishga qaratilgan chora-tadbirlar toʻg‘risida. PQ - 260-son Qarori, 3-avgust, 2023 yil
3 3. FAO. The State of Food and Agriculture 2021. Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations. (Global oziq-ovqat xavfsizligi, intensiv yetishtirish zarurati 2021).
4 4. Boʻriyev X.Ch., Yenileyev N.Sh., Fayziyev J.N., Shaymanov K., Kalandarov A. Faxriddinov N.Z., Namozov I. Mevali va rezavor mevali oʻsimliklar bilan tajribalar oʻtkazishda hisoblar va fenologik kuzatuvlar metodikasi. Toshkent, 2014. – 51 b
5 5. Петров В.С., Алейникова Г.Ю., Марморштейн А.А. Методы исследований в виноградарстве. Учебное пособие. Краснодар: ФГБНУ СКФНССВВ, 2021. 146 с.
6 6. Методы агрохимических, агрофизических и микробиологических исследований в поливных хлопковых районах» Ташкент. СоюзНИХИ, 1963. – 651 с
7 7. Доспехов Б.А. Методика полевого опыта. М.: Агропромиздат 1985. – 351 с
Waiting