26

Мақолада Тошкент-Обсерватория метеорология станциясида ўтказилган кўп йиллик кузатишлар асосида 2010-2021 йиллар даври учун чангли ғуборнинг динамикаси баҳоланган. Олинган кўрсаткичлар илмий адабиётларлаги маълумотлар билан солиштирилган. Ушбу ҳодисанинг вақт давомидаги тақсимоти хусусиятлари аниқланган. Тадқиқ этилган даврда чанг ғуборли кунлар сони 110 кунни, уларнинг умумий давомийлиги 482,9 соатни ташкил этган. Чанг ғубори чанг бўронларига нисбатан кўпроқ содир бўлиши ва узоқроқ давом этиши аниқланди. Чангғубори 2021 йилда энг кўп кузатилган. Қиш ва куз ойларида мавсумий максимумлар аниқланди. Ҳодисаларнинг давомийлигининг таҳлили улар асосан уч соатдан кам давом этишини, бироқ узоқроқ ҳодисалар улушининг ортиб бораётганини кўрсатди

  • Web Address
  • DOI
  • Date of creation in the UzSCI system 07-08-2025
  • Read count 26
  • Date of publication 04-08-2025
  • Main LanguageO'zbek
  • Pages19-27
Русский

 В статье на основе ряда наземных наблюдений, проведённых на метеостанции Ташкент-Обсерватория (Узгидромет), дана оценка динамики пыльной мглы за период 2010–2021 гг. Выполнен сравнительный анализ полученных характеристик с данными, представленными в научной литературе. Выявлены особенности временного распределения данного явления. За рассматриваемый период общее число дней с пыльной мглой составило 110, а её суммарная продолжительность 482,9 часа. Установлено, что пыльная мгла наблюдается чаще и длительнее, чем пыльные бури. Максимальная активность явления зафиксирована в 2021 году Отмечены выраженные сезонные колебания с пиками в зимние и осенние месяцы. Анализ  продолжительности эпизодов показал, что большинство из них длится менее трёх часов, однако наблюдается тенденция к увеличению доли длительных событий. 

Ўзбек

Мақолада Тошкент-Обсерватория метеорология станциясида ўтказилган кўп йиллик кузатишлар асосида 2010-2021 йиллар даври учун чангли ғуборнинг динамикаси баҳоланган. Олинган кўрсаткичлар илмий адабиётларлаги маълумотлар билан солиштирилган. Ушбу ҳодисанинг вақт давомидаги тақсимоти хусусиятлари аниқланган. Тадқиқ этилган даврда чанг ғуборли кунлар сони 110 кунни, уларнинг умумий давомийлиги 482,9 соатни ташкил этган. Чанг ғубори чанг бўронларига нисбатан кўпроқ содир бўлиши ва узоқроқ давом этиши аниқланди. Чангғубори 2021 йилда энг кўп кузатилган. Қиш ва куз ойларида мавсумий максимумлар аниқланди. Ҳодисаларнинг давомийлигининг таҳлили улар асосан уч соатдан кам давом этишини, бироқ узоқроқ ҳодисалар улушининг ортиб бораётганини кўрсатди

English

The article assesses the dynamics of dust haze for the period 2010–2021 based on a number of ground-based observations conducted at the Tashkent Observatory weather station (Uzhydromet). A comparative analysis of the obtained characteristics with the data presented in scientific publications was performed. The features of the temporal distribution of this phenomenon have been identified. During the period under review, the total number of days with dust haze was 110, and its total duration was 482.9 hours. It has been established that dust haze is observed more frequently and lasts longer than dust storms. The maximum activity of the phenomenon was recorded in 2021. Pronounced seasonal fluctuations were noted with peaks in the winter and autumn months. An analysis of the duration of episodes showed that most of them last less than three hours, but there is a tendency towards an increase in the share of long-term events. 

Name of reference
1 Ляпина О.А. Климатические особенности пыльной мглы в Средней Азии // Труды САРНИГМИ. Вып. 69(150). – М. Гидрометеоиздат, 1978. – С.3-14
2 Климат Ташкента. – Л.: Гидрометеоиздат. 1982. – 200 с.
3 Смирнова Е.И., Чанышева С.Г. Опасные метеорологические явления в Узбекистане. – Ташкент: НИГМИ, 2007. – 162 с.
4 Шардакова Л.Ю., Ахмедова А., Рахматова Н.И., Нишонов Б.Э. Пространственно-временной анализ пыльных бурь в Приаралье за 2010-2021 годы // Гидрометеорология и мониторинг окружающей среды, 2022. №4. – С. 90-99.
5 Нишонов Б.Э., Шардакова Л.Ю., Ахмедова А., Рахматова Н.И. Статистический анализ явления пыльных бурь в г. Ташкенте за 1981-2021 годы // Гидрометеорология и мониторинг окружающей среды, 2024. №1. – С. 80-86.
6 Nishonov B., Kholmatjanov B., Labzovskii L., Rakhmatova N., Shardakova L., Abdulakhatov E., Yarashev D., Toderich K., Khujanazarov T., Belikov D. Study of the strongest dust storm occurred in Uzbekistan in November 2021 // Scientific Reports, 2023. https://www.nature.com/articles/s41598-023-42256-1
Waiting