Мақолада 2021–2024 йиллар мобайнида Орол денгизи, айниқса унинг ғарбий қисмидаги гидрологик режим ҳолати масофадан зондлаш (МЗ) технологиялари асосида таҳлил қилинган. Тадқиқот доирасида замонавий сунъий йўлдош маълумотлари, хусусан MODIS тасвирлари орқали сув юзаси майдони, шунингдек, радар альтиметрияси ёрдамида сув сатҳи кўрсаткичлари аниқланган. Олинган натижалар асосида 2021–2024 йиллар оралиғида Орол денгизи сатҳи 21,96 м дан 19,95 м га пасайганлиги, сув юзаси майдони 2224 км2 ни 1939 км2 гача камайганлиги аниқланган. Ушбу маълумотлар денгизнинг жорий экологик ҳолатини баҳолаш ҳамда келажакдаги гидрологик сценарийларни ишлаб чиқишда муҳим ахборот манбаи бўлиб хизмат қилади.
Мақолада 2021–2024 йиллар мобайнида Орол денгизи, айниқса унинг ғарбий қисмидаги гидрологик режим ҳолати масофадан зондлаш (МЗ) технологиялари асосида таҳлил қилинган. Тадқиқот доирасида замонавий сунъий йўлдош маълумотлари, хусусан MODIS тасвирлари орқали сув юзаси майдони, шунингдек, радар альтиметрияси ёрдамида сув сатҳи кўрсаткичлари аниқланган. Олинган натижалар асосида 2021–2024 йиллар оралиғида Орол денгизи сатҳи 21,96 м дан 19,95 м га пасайганлиги, сув юзаси майдони 2224 км2 ни 1939 км2 гача камайганлиги аниқланган. Ушбу маълумотлар денгизнинг жорий экологик ҳолатини баҳолаш ҳамда келажакдаги гидрологик сценарийларни ишлаб чиқишда муҳим ахборот манбаи бўлиб хизмат қилади.
В статье проведён анализ гидрологического режима Аральского моря, особенно его западной части, за период 2021–2024 годов с использованием технологий дистанционного зондирования (ДЗЗ). В рамках исследования были использованы современные спутниковые данные, в частности, изображения MODIS для определения площади водной поверхности, а также радиолокационная альтиметрия для измерения уровня воды. Согласно полученным результатам, в период с 2021 по 2024 год уровень воды в Аральском море снизился с 21,96 м до 19,95 м, а площадь водной поверхности сократилась с 2224 км² до 1939 км². Эти данные являются важным источником информации для оценки текущего экологического состояния моря и формирования будущих гидрологических сценариев.
he article presents an analysis of the hydrological regime of the Aral Sea, particularly its western part, during the period from 2021 to 2024 using remote sensing (RS) technologies. The study utilized modern satellite data, including MODIS imagery to determine the water surface area, as well as radar altimetry to measure water level values. According to the results obtained, between 2021 and 2024, the water level of the Aral Sea decreased from 21,96 meters to 19,95 meters, and the water surface area shrank from 2224 km² to 1939 km². These data serve as an important source of information for assessing the current ecological state of the sea and developing future hydrological scenarios.
№ | Author name | position | Name of organisation |
---|---|---|---|
1 | Kalabaev S.B. | м.н.с. | Научно-исследовательский гидрометеорологический институт |
2 | Turgunov .M. | Д.Г.Н., Доцент | Научно-исследовательский гидрометеорологический институт |
№ | Name of reference |
---|---|
1 | Аденбаев Б.Е., Калабаев С.Б. Гидрография, морфометрия и мониторинг современного состояния озера Джылтырбас // Водное хозяйство России: проблемы, технологии, управление. 2023. № 5. – С. 43-53. DOI: 10.35567/19994508_2023_5_4. |
2 | Артыкова Ф.Я., Калабаев С.Б. Перспективы использования спутниковых данных для определения уровня воды в крупных озёрах // Современные проблемы дистанционного зондирования Земли из космоса. 2024. – 21(4). – С. 251-259. DOI: 10.21046/2070-7401-2024-21-4-251-259. Scopus ID-59329867100 |
3 | Калабаев С.Б., Йўлдошбаева М.Р., Бердимуратова А. Қуйи Амударё сув объектларининг гидрографик тавсифи // Ўзбекистон География жамияти ахбороти. 2019. – 56-жилд. – Б. 235-239. |
4 | Калабаев С.Б. Landsat тасвирлари ёрдамида ер усти сув объектлари чегарасини аниқлашда спектрал индекслардан фойдаланиш имкониятлари // Гидрометеорология ва атроф муҳит мониторинги. 2023. – №4. – Б. 36-43. |
5 | Калабаев С.Б., Артикова Ф.Я. Сунъий йўлдош кузатув маълумотлари бўйича кўлларни хариталаш ва мониторинг қилиш // Гидрометеорология ва атроф-муҳит мониторинги. 2024. – №1. – Б. 87-92. |
6 | Калабаев С.Б., Аденбаев Б.Е. Оценка изменений площадей водной поверхности озера Междуречье по спутниковым снимкам / Материалы международной научно-практической конференции «Роль современной геоинформaционной картографии, методов и технологий дистанционного зондирования в географических исследованиях». – Ташкент, 2024. – С. 505-508. |
7 | Kostianoy A.G., Kostianaia E.A., Lebedev S.A., Serykh I.V., Prokofiev Y.A. Interannual variability in the level of lakes in northwestern Russia / Proceedings of the VI International Scientific and Practical Conference “Fundamental and Applied Aspects of Geology, Geophysics and Geoecology Using Modern Information Technologies”. Maykop State Technological University. – Maykop, 17–21 May 2021. Part 1. – PP. 158–167. |
8 | Lebedev S.A., Kostianoy, A.G. Satellite Altimetry of the Caspian Sea / Proceedings of the Symposium on 15 Years of Progress in Radar Altimetry. Venice. Italy. 13-18 March 2006. – Vol. SP 614. |
9 | Troitskaya Y.I., Rybushkina G.V., Soustova I.A., Balandina G.N., Lebedev S.A., Kostianoy A.G. Satellite altimetry of inland water bodies // Hydrophysical Processes. 2012. Vol. 39, – PP. 184–199. |
10 | Kostianoy A.G., Lebedev S.A., Kazmina M.V., Tsepelev V.Y. Varlashina V.M.. Neschadimova T.G. Satellite Monitoring of Transboundary Waters of Russia and Estonia. – M.: Publ. House “Signal”, 2012. – 16 p. |
11 | Электрон ресурс: Half the world’s countries have degraded freshwater systems, UN finds. URL: https://www.unep.org/news-and-stories/press-release/half-worlds-countries-have-degraded-freshwater-systems-un-finds |