Mazkur maqolada biologik rekultivatsiyani amalga oshirish jarayoni uchun tanlangan hudud tuproqlarining o’zgarish tahlil natijalari keltirilgan. Buning uchun dastlab rekultivatisya ishlari olib boriladigan hudud tanlab olindi. Mazkur hudud turli adabiyotlar va internet saytlari yordamida ma’lumotlari to’plandi. Antropogen salbiy ta’sirning miqdori baholandi. Hududda tarqalgan tuproqlar tahlil qilindi. Degradatsiyaga uchragan maydonlarda rekultivatsiya ishlari bosqicha-bosqich amalga oshirildi. Tuproqlarni laboratoriya sharoitida turli metodlar orqali og’ir metallar analizi, gumus analizi, NPK-umumiy analizi, pH analizi, tuproqning namligi analizlari o’tkazildi. Rekultivatsiya ishlari bajarilgan tuproqlarda og’ir metallarning miqdori kamayganligi, shuning bilan tirik organizlar, xusususan o’simliklar uchun foydali elementlar azot, fosfor, kaliy kabi elementlarnining ko’payganligini ko’rishimiz mumkin.
Mazkur maqolada biologik rekultivatsiyani amalga oshirish jarayoni uchun tanlangan hudud tuproqlarining o’zgarish tahlil natijalari keltirilgan. Buning uchun dastlab rekultivatisya ishlari olib boriladigan hudud tanlab olindi. Mazkur hudud turli adabiyotlar va internet saytlari yordamida ma’lumotlari to’plandi. Antropogen salbiy ta’sirning miqdori baholandi. Hududda tarqalgan tuproqlar tahlil qilindi. Degradatsiyaga uchragan maydonlarda rekultivatsiya ishlari bosqicha-bosqich amalga oshirildi. Tuproqlarni laboratoriya sharoitida turli metodlar orqali og’ir metallar analizi, gumus analizi, NPK-umumiy analizi, pH analizi, tuproqning namligi analizlari o’tkazildi. Rekultivatsiya ishlari bajarilgan tuproqlarda og’ir metallarning miqdori kamayganligi, shuning bilan tirik organizlar, xusususan o’simliklar uchun foydali elementlar azot, fosfor, kaliy kabi elementlarnining ko’payganligini ko’rishimiz mumkin.
This article presents the results of the analysis of soil changes in the area selected for the process of biological recultivation. For this purpose, the area where recultivation works were initially selected. Information about this area was collected using various literature and internet sites. The amount of anthropogenic negative impact was estimated. Soils distributed in the area were analyzed. Recultivation works on the degraded areas were carried out step by step. Heavy metal analysis, humus analysis, NPK-general analysis, pH analysis, soil moisture analysis were carried out in laboratory conditions. We can see that the amount of heavy metals has decreased in the recultivated soils, therefore, the elements useful for living organisms, especially plants, such as nitrogen, phosphorus, and potassium, have increased.
В данной статье представлены результаты анализа изменений почв на территории, выбранной для осуществления биологической рекультивации. Для этого была выбрана территория, на которой будут проводиться рекультивационные работы. Сначала была собрана информация с использованием различной литературы и интернет-сайтов по данной территории. Оценен объем антропогенного негативного воздействия. Проанализированы почвы, распространенные на территории. Рекультивационные работы на деградированных территориях проводились поэтапно. Анализ тяжелых металлов, анализ гумуса, NPK-общий анализ, анализ pH, анализ влажности почвы проводили в лабораторных условиях. Отмечено, что в рекультивированных почвах уменьшилось количество тяжелых металлов, следовательно, увеличилось количество элеметов полезных для живых организмов, особенно растений, таких как азот, фосфор и калий.
| № | Author name | position | Name of organisation |
|---|---|---|---|
| 1 | Abduxoliqov F.B. | o'qituvchi | Guliston davlat universiteti “Dorivor o’simliklar va botanika” kafedrasi |
| № | Name of reference |
|---|---|
| 1 | 1. Abdukholikov F. B. Prospects for the Use of Capparic herbacea in the Reclamation of Degraded Areas// Bulletin of Gulistan State University, 2020. № 3. -P. 24-29. |
| 2 | 2. Abdukholikov F. B. Problems of Using Plants in Mining Waste Reclamation. // Bulletin of Gulistan State University, 2017- 2.- P. 37-40. |
| 3 | 3. Abduxoliqov F. Rekultivatsiyada foydalanilgan o’simliklarning xo’jalikdagi ahamiyati // Biologiyaning zamonaviy tendensiyalari: muammolar va yechimlar, 2023 № 1 (4). - P. 683-686. |
| 4 | 4. Egamova Dilchehra Adizovna, Bobojonov Said Utkirovich, & Mukhamadov Kamariddin Mukhtarovich. //Improvement of soil reclamation (on the example of bukhara region). Euro-asia conferences, 2021. 5(1). - P. 285–286. |
| 5 | 5. Egamova Dilchehra Adizovna, Bobojonov Said Utkirovich, & Mukhamadov Kamariddin Mukhtarovich Improvement of soil reclamation (on the example of bukhara region) // Euro-asia conferences, 2021. 5 (1) - P.285–286. |
| 6 | 6. Karshibaev X.K., Karshibaev J. X., Jumaeva Z. F. Abdukholikov F.B. The seed biology of some fodder legumes plants (Fabaceae) in the arid zone of Uzbekistan // Bulletin of Gulistan State University, 2020 - № 4. P. 9-18. |
| 7 | 7. Mirzoaliyevna, I.M., Adizovna, E.D. Ecological efficiency of the project of instruction in the farm // Journal of innovations in scientific and educational research Volume-2, ISSUE-16 (30-March) 2021. P. 500- 506 |
| 8 | 8. Nomozov X.Q., Turdimetov Sh.M. O’zbekiston tuproqlari va ularning evolutsiyasi. Darslik. -Т.: «Fan va texnologiya» nashriyoti, 2016.- 256 bet. |
| 9 | 9. Sodiqova G.S., Kamilov B.S. Geologiya va mineralogiyadan amaliy mashg‘ulorlar. O‘quv qo‘llanma.-Т: “CHINOR FAYZI BALAND” nashriyoti 2022. 153 b. |
| 10 | 10. Xasanov F., Egamova D., Asatov J. Ekologik berqarorlik sharoitida qishloq xo’jaligi yerlarini loyihalashning samaradorligini takomillashtirish chora-tadbirlari. Central Asian Journal of Education and Innovation. 2023. № 2 (3), B. 138-143. |
| 11 | 11. Kachinskiy, Nikodim Аntonovich (1894-1976.). Fizika pochvы [Tekst]: [Uchebnik dlya un-tov]. - Moskva: Vissh. shkola, 1965-1970. - 2 t.; 22 s. (In Russian) |
| 12 | 12. Tyurin, Ivan Vladimirovich. Organicheskoe veщestvo pochviy i yego rol v plodorodii [Tekst] / Аkad. nauk SSSR. Pochv. in-t im. V. V. Dokuchaeva. - Moskva: Nauka, 1965. - 320 s., 1 l. portr.: il.; 26 s. (In Russian) |
| 13 | 13. Oʼzbekiston Milliy Entsiklopediyasi “M” harfi «Oʼzbekiston milliy entsiklopediyasi» Davlat ilmiy nashriyoti Toshkent 212-bet. |
| 14 | 14. Oʼrazboev I. Tuproq rekultivatsiyasi fanidan metodik koʼrsatma.-Guliston, 2021. – B. 5-7. |
| 15 | 15. Xoliqov Sh.Tuproqdagi ogʼir metallar [Matn] / T.: “Muharrir” nashriyoti, 2018.-212 b. |